16 May 2010
Album analyse Barefoot geschreven door Joukje.
Inleiding

Barefoot is het nieuwe album van Lushus, analoog opgenomen in de studio van Corno Zwetsloot te Voorhout. De titel ‘blootsvoets’ doet mij denken aan een zonnige dag waarop je met blote voeten door het gras loopt, maar blootsvoets heeft natuurlijk ook te maken met zich blootstellen en je zien laten. De titel is onder andere in de keuze voor analoog terug te vinden: je hebt de eerlijkheid om ‘oneffenheden’ te laten staan. Wat er bijvoorbeeld in resulteert dat je de drummer in het nummer ‘Bending Knees’ de maat op de achtergrond hoort schreeuwen. Hetzelfde zou je ook kunnen overkomen als je Lushus live zou zien spelen en dat maakt waarachtigheid tot een van de belangrijkste strevingen binnen de band. De muziek van Lushus komt dan ook bijzonder tot zijn recht in een live-performance, omdat het door de grote op het podium wordt geïntensiveerd.
De bezetting van de band is ook een bijzondere keuze: twee vrouwelijke bassisten die duidelijk op de voorgrond staan, niet alleen hoorbaar in de muziek, maar ook zichtbaar op het podium. Interessant is dat hoewel, Merel en Sascha, twee totaal verschillende persoonlijkheden zijn (wat versterkt terugkomt in hun verschillende kledingstijl), ze met dezelfde overtuiging op hun bas spelen en daardoor weer tot een eenheid kunnen komen. De drummer, Jorg, valt op door zijn strakke, maar vooral ritmische manier van drummen; dat is dansen, springen en rondjes rennen.

Sascha is verantwoordelijk voor de poëtische teksten en neemt het grootste gedeelte van de zang voor haar rekening. Ieder nummer is een muzikaal gedicht en staat op zichzelf. Toch is de plaat een afgerond geheel en levert een enorme diversiteit aan gevoelens op; van vreugdevol naar droevig, van agressief naar ingetogen, van opwindend naar kritisch, van ontroerend tot exploderend.

Barefoot is iets bijzonders, het laat een ander licht schijnen op wat normaal voor vanzelfsprekend wordt gehouden. De muziek kan de wereld in beroering brengen, het onthult, licht op en brengt je in een andere ruimte. Het is totale communicatie, een opening naar een andere werkelijkheid en stijgt ver boven alles uit. Ik heb de plaat inmiddels vele malen gehoord en vind het bijzonder hoe de muziek me elke keer weer raakt. Daarom wil ik mijn ervaring graag hieronder beter toelichten.



De eerste helft van het album

Met het eerste nummer ‘Plastic’ wordt duidelijk gemaakt hoe er naar de wereld wordt gekeken: de medemens is bezig zich te plastificeren. Specifieker gericht op de vrouw die zich laat verbouwen om aan een bepaald beeld te voldoen; ze heeft plastic nagels, lippen, borsten etc. Ironisch wordt gezongen ‘feel me, see me, kiss me’, terwijl er niks meer te voelen, te zien of te kussen is. Maar ook de man wordt aangesproken door de zin ‘I’m doing it for him’, want hij is medeverantwoordelijk voor deze ontwikkeling. Dit nummer is een kritische noot naar ons huidig tijdsbeeld waarin de vrouw zich makkelijk operationeel laat veranderen, alleen zelf niet snapt wat ze hiermee aanricht. Het nummer is humoristisch, maar ook weer niet, dit laatste is terug te horen in de laatste klanken die het nummer laten eindigen, deze geven weer dat het helemaal niet zo grappig is wat er plaatsvindt.

Het tweede nummer ‘At me’ sluit bij ‘Plastic’ aan; het gaat over de wens toegelaten te worden tot de ander. Je wilt contact maken, maar er zit een muur tussen. De plastic barrière waarover in het eerste nummer wordt gezongen, is nu te horen als een geluidswal. Na het refrein is een geluid te horen alsof er een vliegtuig opstijgt en er allerlei dingen door de lucht vliegen, ik zie bloempotten, stoelen etc. Later hoor je allerlei stemmen en geroezemoes op de achtergrond en een zachte stem die zingt ‘come let me in, and out again’, die voor ons helder te horen is, maar niet voor de stemmen op de achtergrond. En ook het ademen wat we kunnen horen wekt de indruk dat we ons in een helm van een ruimtepak bevinden. Het is alsof je de gedachten leest van iemand die zich in een enorme groep mensen bevindt en hopeloos contact zoekt maar het niet krijgt. ‘At me’ gaat over zelfwaarneming; wie ben jij en wie zijn de anderen en hoe krijg je contact?

Het derde nummer ‘To us’ gaat over een samenzijn, er wordt ‘lala’ gezongen als een samen wiegen, maar de ondertoon is dat je een gevoel kan opkruipen dat je helemaal niet samen bent. ‘A wooden leg is hanging next from his spine’, is een omschrijving van een ervaring van de ander als pop. Je komt tot de ontdekking dat je met de stilte meer overeenkomst hebt als met de ander. En ‘lovely words are coming out of his mouth, and it’s always nice to believe in it’. Maar, ‘a moment in silence’ is ‘a moment with sense’. En de afstand die je veracht overkomt nu ook jezelf en de ander, je staat verder uit elkaar als ooit, en de momenten die daarop zullen volgen zullen weer zijn wat ze zijn.

Het vierde nummer ‘Sheep clouds’ is het besef hierover, het is het vervolg op ‘To us’, er wordt met een klein stemmetje gezongen: ‘de zoektocht naar elkaar is zo vluchtig als wolken die voorbij trekken’. Mensen komen, mensen gaan. Met de duidelijke uitroep daarna dat er iets of iemand tot leven moet komen, of iets of iemand in het leven moet komen ‘highways get a life’. Waar is de ander? Wanneer komt de ander? In dit nummer wordt niet alleen de behoefte naar de ander sterk tot uiting gebracht, maar ook de keuze naar zichzelf gemaakt ‘get a life’, omdat je beseft wie jezelf bent.

Het vijfde nummer ‘Zebra striped’ gaat over de ontdekking en celebratie van de seksualiteit; ‘get me’ en ‘doe mij panty’s aan’ wordt er gezongen, wat een zeer amusante manier is om over seks te beginnen, zeker door een vrouw. Het is een krachtige, wilbepalende uitspraak ‘Do you like to put me my zebra -red-wet- panther- print panty‘s on?’’ Maar vooral ‘look, look’; kijk naar mij en neem mij waar. Het is deze seksuele vrouw die wij zelden te zien of te horen krijgen en van wie een totaal andere spanning afkomt als mevrouw ‘Plastic’ waarover in het eerste nummer is gezongen en die dus wel massaal tentoongespreid wordt. ‘Zebra striped’ is een vreugde om te horen en om op te dansen, maar het is vooral een vreugde om een vrouw te horen die zichzelf als seksueel wezen ervaart. Het nummer eindigt in een ruis die overgaat in het volgende nummer ‘Schaue nicht’.

Nu is er boosheid en agressie, want niemand kijkt, ziet, hoort of neemt waar. Wat tot de vreemde zelfgewaarwording leidt dat je hand kan oplossen in de ander en niet langer van jou is. Wat staat voor de hopeloosheid, de teleurstelling, niet te kunnen verbinden. ’Ich nicht, dich nicht, mich nicht’. Wat meer stevigheid, meer body zou moeten krijgen (letterlijk) verwordt tot schim, waas. Een slag met de hand in het water, er spat alleen oppervlakkig water op. Dit nummer staat voor de totale ontaarding. Alweer wordt er niet gehoord, waargenomen, zelfs als je lijfelijk wordt met de ander, iemand op de huid zit, kom je niet naderbij. Dit nummer gaat over de eeuwigdurende strijd tussen man en vrouw; er wordt gegild, geslagen, verwoedt gepoogd, maar daarboven uit is het een schreeuwen in schuim.

Hier eindigt de eerste helft van de plaat, wat we nog horen zijn waterdruppels in een plas water die zich eindeloos herhalen. Je zou kunnen stellen dat er tot nu toe alleen beroering van het water was. Er worden uitingen gedaan; het kolkt, golft, kabbelt of is roerloos, maar daarmee is de uiting van de zangeres nog uitwendig, we komen nog niet onder water als het ware.



De tweede helft van het album

Het eerste nummer van kant B begint met ‘Your Sweat’, we zijn nu ín de gevoelswereld gekomen van de zangeres, dit nummer gaat haar duidelijk onder de huid; zweten is huilen uit de oksels. Het is de emotie die te groot wordt en het lichaam overspoeld. Het nummer gaat over de volheid van alles, het is het punt waarop je alles in alles overziet en …. overstroomt.

Op kant B van de plaat gaat het niet langer om het zien van de wereld, maar om de positie van zichzelf in diezelfde wereld. Zolang je vraagt naar de werkelijkheid, plaats je jezelf buiten die werkelijkheid, maar op een gegeven moment kan je niet meer vragen wat je al weet en ligt de wereld net zo goed voor je als achter je, want ‘memories’ zijn ‘lost and taken’. De grote gevoeligheid van dit nummer is daarin gelegen dat dit gevoel vraagt om eruit gegild te worden ‘your screaming’, maar blijkbaar in de keel blijft steken. De verbazing en ontzetting zijn zo groot dat het als zweet zijn uitweg vindt. Het uitschreeuwen van zweet ‘your screaming! your sweat!’, want niemand ziet, kijkt, hoort terwijl het allang over stroomt.

Dan volgt: ‘Bending knees’, eveneens als ‘Zebra striped’ een seksuele uiting. De zangeres klinkt geagiteerd, er is seks, alleen zingt ze ‘you need fresh air, fresh impulsions’. Dat het plaatsvindt is fijn, alleen niet afdoende, ‘everyone knows your happy’, maar er verandert niks, een zucht aan het slot. ‘It’s like a never ending fairytale’. Het is een frustrerend sprookje dat zijn einde maar niet kan vinden ‘turn around and turn again’, het eindeloos ronddraaien om hetzelfde. Symbolisch schreeuwt de drummer ‘1,2,3,4’ en wordt erop gezinspeeld dat de maat vol is. De maat is vol met de situatie, het leven, alles.

In het derde nummer ‘Tight up’ wordt de consequentie van ‘Bending Knees’ duidelijk: na het vele ronddraaien om hetzelfde, kom je erachter dat je vast zit. Je bent: ‘Tight up’, vastgebonden. De spanning is te snijden en wordt door het geluid dat de cello maakt versterkt. Er is geen bewegingsvrijheid meer ‘found you, fool you, keep you, kill you, love you’. Pas aan het eind van het nummer ontstaat een ander geluid, en wordt duidelijk dat er wordt losgebroken uit deze situatie; het gaat om de bewegingsvrijheid en het los kunnen zwemmen van het net waarin je verstrikt bent geraakt. Heel belangrijk zijn de laatste slotakkoorden van de cello. Alles zwemt zich weer los en maakt zich vrij en dan eindigt het nummer plotseling, alsof we losgeslagen zijn, maar niet geland.

Met het vierde nummer ‘Kenne mich’ komt de zangeres weer tevoorschijn. Maar anders. Dit is het meest fragiele nummer, het ultieme kunststuk van deze plaat, hier overstijgt ze zichzelf en alles wat ze hiervoor gezongen heeft. Ze blikt namelijk op zichzelf terug, dit is namelijk haar lied en haar emotie die ze prijsgeeft. ‘Keiner kennt mich’ is blootsvoets, op blote voeten lopen en zich kwetsbaar opstellen. Wij kunnen ons herkennen in haar woorden, niet letterlijk, het is namelijk haar terugblik, maar als gevoelswaarde in deze wereld.

Dan volgt het nummer ‘Der Erste’, als een openbaring van de hele plaat ‘tränen im schreien, ertrinken durch schauen’. Dit nummer is een revelatie van verborgen geheimen en daarom het meest gevoelige nummer, maar ook meest uitgeklaarde ‘bring mich hinein’, ‘open de deuren’, of ‘laat mij binnen’. Het is echt een openbaring, ook omdat het nummer tekstueel als zeer apocalyptisch kan worden opgevat met aan het eind de tekst ‘ein verschwundenes lieben’, ‘verschwundenes leben’ en ‘verschwundenes sagen’. Het spreekt ook een menselijke dimensie aan die voorbij het alledaagse ligt. De verwijzing naar de toekomst ligt in de vraag ‘ein verschwundens lied?’’ waarmee het nummer eindigt, want het is een oprechte vraag aan ons of wij ons zullen openen of niet: betreed je de wereld met blote voeten en heb je de moed je in te laten op wat is?

Het album eindigt met het korte nummer ‘Im Wasser’, de zangeres eindigt met een heldere stem en geeft aan geen angst meer te hebben. We weten nu waar ze is ‘im Wasser’. Er is geen boosheid meer, geen teleurstellingen of vermaningen. Nee, ze zwemt. Losgekomen van alles, maar verbonden met het water als een mogelijkheid, een ruimte, een beweegmogelijkheid. Maar ook een uitnodiging naar de ander om ook het water in te komen en zich te verbinden. Je bent namelijk niet alleen als je in staat bent je te verbinden…



Tot Slot

De plaat Barefoot valt op door de hoge maat aan eerlijkheid en kwetsbaarheid die geuit en gecommuniceerd wordt: een wonder in een wereld waar alles eerst verpakt wordt, voordat het zijn mag. Het is het versluieren, het verstikken van waarheid, wat er plaatsvindt, waar zelfs het lichaam aan moet geloven (waar het nummer ‘Plastic’ over gaat). Barefoot is voor mij een verademing, niet alleen vanwege de oprechtheid die te horen is, maar ook vanwege de gevoelens die worden aangesproken en geuit.

source: Album analyse Barefoot geschreven door Joukje.